Elfjes en kippenvel in De Voedselbank

Een druilerige, sombere morgen, je kunt wel zien dat de herfst zijn intrede heeft gedaan. Goedgemutst parkeer ik mijn auto onder een boom en pak mijn bigshopper vol met spullen. Ik heb er zin in, maar ik ben wel benieuwd of er nog meer vrouwen zin hebben in de workshop die ik ga geven. Er lopen best veel vrouwen, maar die zullen wel in de moskee moeten zijn die zich naast De Voedselbank bevindt. Maar nee, tot mijn verbazing zie ik ze allemaal de deur van De Voedselbank binnengaan. Mijn hart begint te kloppen van blijdschap en van een lichte spanning.

Het is een paar weken geleden dat ik benaderd werd met de vraag of ik voor een groepje ‘nieuwe Maassluise vrouwen’ een lezing wilde houden t.b.v. hun ‘Woman Empower Project’. Een project om vrouwen vanuit allerlei culturen het Nederlandse leven beter te laten begrijpen. Om te oefenen met taal. En vooral: om hen te leren zichzelf als waardevolle vrouw te zien. En daar mag ik vandaag dus een bijdrage aan leveren. Dan snap je die lichte spanning wellicht ook wel …

Binnen word ik begroet door een groot aantal vrouwen, we knikken vriendelijk naar elkaar, want de meeste zijn de Nederlandse taal niet of niet goed machtig en ik het Arabisch niet. Gelukkig lopen er ook tolken rond. Ik begrijp al snel dat er meerdere groepen zijn en ik word verwezen naar mijn plekje. Daar zitten tien vrouwen, de beginnersgroep. Verwachtingsvol kijken ze me aan. En ik moet mijn verhaal vertellen aan hen, denk ik, terwijl ik weet wat zij allemaal hebben meegemaakt. Of weet? Ik denk dat ik niet half besef wat zij doorgemaakt hebben en nog doormaken …
Maar ik heb deze ochtend voorbereid voor mijn publiek; ik kan nu niet hard weglopen. Dus zet ik de materialen op tafel en geef ieder een mapje met de instructies. Daarna ga ik van start en deel mijn verhaal met hen geholpen door de tolk. Ik vertel hen van mijn ziek-zijn en handicap. Van het lange tijd wegstoppen van mijn gevoelens en ervaringen. Van mijn schrijven en hoe dat mij geholpen heeft.
‘Door te schrijven,’ leg ik hen uit, ‘kun je heel goed bij je gevoel komen. Schrijven raakt mij vaak in mijn hart. Er komen dingen op papier, die ik van tevoren niet verzinnen kon.’
Tot mijn verwondering tref ik een zeer aandachtig publiek: ze luisteren intensief, stellen vragen, eerst schoorvoetend, maar hoe langer hoe meer geprikkeld en echt belangstellend. Door de taalbarriere heen, verstaan we elkaar.

Daarna moeten ze toch echt zelf aan het werk. Als ik hen vertel dat we een gedichtje gaan maken, kijken ze mij en elkaar wat lacherig aan. Ik knik hun bemoedigend toe: ‘Ja echt, het gaat jullie lukken, dat weet ik zeker. Ik zal jullie er stapje voor stapje bij helpen.’
En zo gaan we aan de slag, eerst met een gezamenlijk Elfje*, in het Arabisch en in het Nederlands. De vrouwen kiezen een thema uit, het typisch Nederlandse seizoen herfst:

Wind
blaast kleur
rood, oranje, geel
vakantie in de regen:
herfst!

Dan mag iedereen er zelf eentje maken. Ik benadruk dat ze het gerust in hun moedertaal mogen doen. Maar allemaal maken ze een Elfje in het Nederlands, elkaar om hulp vragend of met behulp van translate op de telefoon. Ze mogen daarna hun Elfje op mooi papier schrijven en in een lijstje doen. Terwijl ik een rondje loop om alle werkjes te bekijken, kruipt er kippenvel over mijn lichaam. Wat een ontroerende gedichtjes krijg ik onder ogen. Alle vrouwen zijn trots op hun werk, dat ze ook mee naar huis mogen nemen.

‘Door associaties die je moet maken om een Elfje te schrijven, kun je heel goed bij je gevoel komen. Daarom wordt het jouw unieke werkje. Voelden jullie dat ook?’ vraag ik de vrouwen. Ze snappen direct wat ik bedoel en knikken. Ik weet dat ze het menen. En dat is nu precies waar ik dit voor deed en ik kreeg er zelf ongedacht nog veel meer voor terug.

Bij mijn auto gekomen hoor ik zacht tikkende geluiden. Voor mijn voeten vallen de kastanjes. Ik kan het niet laten en buk me om er een paar te vergaren. Ik snuif de muffe herfstlucht diep in en zucht tevreden. Wat hou ik van mijn land, wat hou ik van de herfst!

* Het Elfje is een kort gedicht en heeft haar naam te danken aan het aantal woorden van het gedichtje: het zijn er altijd precies elf. Het is als volgt opgebouwd:

• Eerste regel: een woord
• Tweede regel: twee woorden
• Derde regel: drie woorden
• Vierde regel: vier woorden
• Vijfde regel: een woord, dit woord kan een samenvatting zijn, maar dat hoeft niet.

Mocht je interesse hebben in een workshop (gedichten in allerlei vormen) voor jouw club of vereniging, neem dan gerust contact met me op!