Tachtig jaar

Vandaag is mijn moeder jarig. Op zich niet zo bijzonder; elke dag zijn er duizenden die hun verjaardag vieren. Maar mijn moeder wordt tachtig jaar…
Vroeger zat men dan al heel wat jaartjes, in een donker gewaad, achter de geraniums. Dat is wel even andere koek, tegenwoordig. Mijn moeder is daar een sprekend voorbeeld van. Wat is ze nog kwiek en jeugdig. Vandaag feliciteer ik haar van harte met dit bijzondere feit.

Wat maakt een mens mee in tachtig jaar? Moeder werd in 1932 geboren te Maassluis, als jongste van tien. Vlak voor de oorlog. Ook al was ze pas acht jaar toen de oorlog uitbrak, de herinnering hieraan ligt nog vers in haar geheugen. Ze heeft er ons veel over verteld. Zij is één van de laatsten van de generatie, die deze geschiedenisverhalen nog mond tot mond kan doorgeven aan de volgende generatie.

Zo weet ze ons te vertellen van een bombardement van de Touwfabriek in Maassluis. Deze fabriek lag vlakbij de school. Wat een drama en een paniek moet dat geweest zijn; schuilen onder de schoolbankjes, terwijl de bommen om je oren vlogen. En elke dag was er angst, angst voor het luchtalarm, de vliegtuigen, honger…
In 1944 moest ze in haar eentje, als twaalfjarig meisje, voor zes weken naar Friesland. De hongerwinter in het Westen van het land, had ook op haar zijn sporen nagelaten. Er was bijna niets meer te eten. Mijn moeder was zo verzwakt, dat ze bij een boerenfamilie in het plaatsje Peazens Moddergat moest bijtanken. Daar heeft ze het goed gehad, maar wat een heimwee…
Je kunt wel stellen dat de oorlog een gat in haar jeugd heeft geslagen.

Daarna de wederopbouw van Nederland na de oorlog… Vol verbazing luisterde ik, als kind al, naar haar verhalen over badhuizen, kolenkachels, handwas, grote schoonmaak, huifkartochtjes, druivenkrenten… Als jong meisje moest ze, emmers kokendheet water halen voor een paar cent. Totdat dit, op een kwade dag fout afliep en ze het kokendhete water over haar benen kreeg. Tot haar trouwen, heeft ze gewerkt als huishoudelijk hulp. Toen ze eenmaal getrouwd was, kon dat niet meer. De man verdiende nu eenmaal de kost en de vrouw deed het huishouden. Dit Nederland ken ik alleen uit de geschiedenisboeken en uit de verhalen van mijn moeder.

Ondertussen realiseer ik mij, dat er in de loop der jaren heel wat is veranderd voor haar. Zij heeft talloze ontwikkelingen zien komen en soms ook weer zien gaan. Wat een luxe moet dat zijn geweest om een eigen douche in je huis te hebben, C.V., wasmachine, stofzuiger, een eigen auto voor de deur. Voor ons zo vanzelfsprekend. Zij heeft het allemaal heel bewust meegemaakt.

Maar niet alle ontwikkelingen zijn, wat mijn moeder betreft, een verbetering. De allerlaatste technieken en snufjes, zijn echt niet aan haar besteed. Computer met Facebook, Twitter en mail, mobiele telefoon en sms-en, DVD- spelers… Ach, voor haar hoeft dat niet zo. Zij weet prima te genieten van de kleine, eenvoudige dingen van het leven; een mooi boek, een wandeling door de polder, haar persoonlijke contacten met haar uitgebreide vrienden- en familiekring. Vooral ook van haar man, kinderen en kleinkinderen.

Zou dat komen omdat zij “de oorlog heeft meegemaakt”? Zou dat je dankbaarder maken en zou dat je nog meer doen beseffen waar het echt om draait in het leven? Je zou het bijna zeggen. Maar hoe dan ook: tegen al deze pure zaken, kan die ‘moderne poespas’ toch niet eens op? Bedankt moeder, voor al uw bijzondere verhalen en voor alles wat ik van u geleerd heb. Ik hoop dit, op mijn beurt, weer door te geven aan mijn kinderen, de volgende generatie…